De Barbeel: Een krachtige riviervis met karakter

De barbeel (Barbus barbus), ook wel bekend als de barbeel, is een krachtige zoetwatervis die inheems is in Europa en Azië. Deze vis is geliefd bij vissers vanwege zijn sportieve vechtlust en zijn smakelijke vlees. In dit artikel bespreken we de kenmerken van de barbeel in meer detail, met aandacht voor zijn uiterlijk, gedrag, voortplanting, verspreiding, habitat en ecologische functie.

Uiterlijk

De barbeel heeft een langgerekt, slank lichaam met een afgeplatte buik. De lengte varieert tussen 30 en 60 cm, met een maximum van 100 cm.
De rugkleur is bruin of grijs met donkere vlekken, terwijl de flanken zilverkleurig zijn met een gouden glans. De buik is wit.
De kop is groot en breed met prominente ogen.
De vinnen zijn groot en krachtig.
De barbeel heeft vier baarddraden rond zijn mond, twee aan de bovenlip en twee aan de onderlip.

Gedrag

Barbelen zijn scholen vissen die in grote groepen leven, vooral in de buurt van de bodem van rivieren.
Ze zijn overdag actief en foerageren op kleine insecten, wormen, schaaldieren en vissen.
Barbelen zijn sterke zwemmers en kunnen lange afstanden afleggen.
In de wintermaanden verzamelen barbelen zich in dieper water om te overwinteren.

Voortplanting

De paaiperiode van de barbeel vindt plaats in het voorjaar, wanneer de watertemperatuur stijgt.
De volwassen vissen trekken naar ondiep water met grind of stenen waar de vrouwtjes hun eieren leggen in nestjes die door de mannetjes worden bewaakt.
De eieren zijn klein en kleverig en hechten zich aan de stenen in de waterstroom.
Na ongeveer een week komen de jongen uit, die vervolgens snel groeien en zich ontwikkelen.

Lees meer over de barbeel.¹

Verspreiding en habitat

De barbeel komt voor in Europa en Azië in een breed scala aan zoetwaterhabitats, van rivieren en beken tot meren en plassen.
De vis prefereert helder, stromend water met een grind- of zandbodem.
Barbelen zijn te vinden in de Donau², de Rijn³, de Elbe⁴, de Po⁵ en andere grote rivieren in Europa.
Ze komen ook voor in meren, plassen, kanalen en estuaria.

Ecologische functie

Barbelen zijn belangrijke voedselbronnen voor andere vissen, vogels en zoogdieren.
Ze helpen om de populaties van kleine insecten en andere ongewervelden in toom te houden.
Barbelen zijn een indicatorsoort voor de waterkwaliteit.

Bedreigingen

De barbeel wordt bedreigd door habitatverlies, watervervuiling en de introductie van exotische vissen.
Habitatverlies door verstedelijking, landbouw en riviervervuiling kan de leefgebieden van barbelen aantasten.
Watervervuiling door chemicaliën, landbouwgif en rioolwater kan de vissen vergiftigen.
De introductie van exotische vissen, zoals de Amerikaanse baars, kan leiden tot concurrentie om voedsel en habitat.

In het licht van deze bedreigingen is het belangrijk om inspanningen te leveren om

Habitat te behouden en te herstellen: Bescherming van de leefgebieden van de barbeel is cruciaal voor hun voortbestaan.
Watervervuiling te bestrijden: Verminderen van de hoeveelheid chemicaliën, landbouwgif en rioolwater in waterwegen is belangrijk om de vissen te beschermen.
Introductie van exotische vissen te bestrijden: Voorkomen van de introductie van exotische vissen die een bedreiging vormen voor de barbeel is belangrijk.

De barbeel is een prachtige en fascinerende vis die een belangrijke rol speelt in het ecosysteem. Door de kenmerken van deze vis te begrijpen, kunnen we de barbeel beter beschermen en zijn voortbestaan helpen garanderen.

Bekijk ook de andere zoetwatervissoorten in Nederland.

Wat vind Jij van de barbeel?